Ngày xửa ngày xưa ở một ngôi làng nọ có hai vợ chồng hiền lành nhưng mãi vẫn không sinh được muộn con. Ngọc Hoàng thương tình phái con trai xuống đầu thai làm con của họ, đặt tên là Thạch Sanh. Khi hai vợ chồng mất, Thạch Sanh sống một mình dưới gốc cây đa bằng nghề hái củi.
Lí Thông – một người sống bằng nghề cất rượu – thấy Thạch Sanh khỏe mạnh hắn giả vờ kết nghĩa anh em để lợi dụng. Khi Lí Thông đến lượt phải vào đền cho chằn tinh hung dữ ăn thịt, hắn bèn lừa Thạch Sanh đến nộp mạng thay cho mình. Thạch Sanh đã dũng cảm triệt hạ được con chằn tinh bạo chúa.
Lí Thông lại lừa cho Thạch Sanh bỏ trốn rồi đem đầu chằn tinh vào nộp cho vua để lĩnh thưởng, được vua phong làm đô đốc. Nhà vua tổ chức kén rể cho con gái, nhưng không may, công chúa lại bị đại bàng khổng lồ quắp đi. Lí Thông lại nhờ Thạch Sanh giết đại bàng cứu công chúa, Thạch Sanh xuống hang, giao chiến với đại bàng và cứu được công chúa.
Lí Thông lại lấp hang để giết Thạch Sanh. Sau khi giết đại bang cũng cứu được con vua Thủy Tề vốn bị đại bàng bắt giam từ lâu. Thạch Sanh được xuống thăm thủy cung, được vua Thủy Tề phong thưởng rất hậu nhưng chàng chỉ xin một cây đàn rồi trở về gốc đa sinh sống.
Về phần công chúa, từ khi được Lí Thông đưa về cung thì tự nhiên hóa câm. Hồn chằn tinh và đại bàng gặp nhau âm mưu tính kế trả thù Thạch Sanh, khiến chàng bị oan và bị nhốt vào ngục . Thạc Sanh lấy cây đàn được phong tặng ra gảy, công chúa nghe thấy liền khỏi bệnh câm.
Vua cho gọi chàng lên, chàng kể rõ đầu đuôi sự việc.Vua giao cho chàng xử tội mẹ con Lí Thông. Được chàng tha nhưng hai mẹ con trên đường về đã bị sét đánh chết, hoá kiếp thành bọ hung. Nhà vua gả công chúa cho Thạch Sanh. Các nước chư hầu láng giềng tức giận đem quân sang đánh. Thạch Sanh lại lấy đàn thần ra gảy để chúng quy phục.